ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΑΝΙΩΝ

1. Το πρόβλημα: α) Με τις υπ’ αριθμ 2770 και 2771/2011 αποφ της Ολομέλειας του ΣτΕ η διάταξη του άρθρου 3 του Κώδικα Δικηγόρων, κρίθηκε αντίθετη στο πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο, κατά το μέρος που απαιτεί ως προϋπόθεση για την εγγραφή στο ειδικό βιβλίο ασκουμένων Δικηγόρων την προηγούμενη ακαδημαϊκή αναγνώριση.

β) Σε πολλούς Δικηγορικούς Συλλόγους είτε εκκρεμούν αιτήσεις εγγραφής στο ειδικό βιβλίο ασκουμένων πτυχιούχων Νομικής Κοινοτικών ΑΕΙ είτε είναι ήδη εγγεγραμένοι με την αίρεση της ακαδημαϊκής αναγνώρισης.

γ) Μέχρι να ρυθμισθεί νομοθετικά το εν λόγω ζήτημα με τον Κώδικα Δικηγόρων και προς αποφυγή φαινομένων ανομοιόμορφης εφαρμογής του πρωτογενούς ενωσιακού Δικαίου, πρέπει το ζήτημα αυτό να ρυθμισθεί με απόφαση της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων ώστε να υπάρχει ενιαία διαδικασία και κριτήρια σ’ όλους τους Δικηγορικούς Συλλόγους.

2. Ενόψει τω ανωτέρω, προτείνονται τα ακόλουθα στα πλαίσια των ανωτέρω αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ.

α) Οι υποψήφιοι ασκούμενοι δικηγόροι υποβάλλονται σε εξετάσεις σε έξι (6) τομείς Δικαίου, η γνώση των οποίων είναι αναγκαία για την άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος στην Ελλάδα.

β) Οι τομείς γνώσεως αναφέρονται στο π.δ. 122/2010, που δύναται να τύχει αναλόγου για την ταυτότητα του νομικού λόγου και είναι οι εξής: ιδιωτικό δίκαιο (ΑΚ και Εμπ Νόμος), και η αντίστοιχη δικονομία (ΚΠολΔ), Ποινικό Δίκαιο (ΠΚ) και η αντίστοιχη Δικονομία (ΚΠοινΔ), και Δημόσιο Δίκαιο  και οι αντίστοιχες δικονομίες. Λόγω του εύρους του Δημοσίου Δικαίου, οι εξεταζόμενοι τομείς γνώσεων πρέπει να αφορούν το Συνταγματικό Δίκαιο (Ελληνικό Σύνταγμα), το Γενικό Διοικητικό Δίκαιο και τις αντίστοιχες δικονομίες [(Κώδ Διοικ Δικονομίας, (ν 2717/1999, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα και ακυρωτική διαδικασία (πδ 18/1989 σε συνδυασμό με  Ν 702/77 και τον Ν 1406/83, όπως τροπ και ισχύουν σήμερα)]

γ) Οι παραπάνω εξετάσεις (γραπτές ή προφορικές) είναι εξετάσεις επάρκειας, δηλ αποσκοπούν στην πιστοποίηση της κατοχής των παραπάνω γνώσεων, που δεν καλύπτονται από τον Κοινοτικό τίτλο σπουδών, λόγω των εγγενών διαφορών των νομικών συστημάτων και των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης που ενυπάρχουν στα κράτη μέλη της ΕΕ.

δ) Κατά τη ανωτέρω διαδικασία πρέπει να συνεκτιμηθεί “δεόντως” και η τυχόν διανυθείσα περίοδος άσκησης (στην Ελλάδα ή στην χώρα προέλευσης του τίτλου)  με την έννοια ότι ο ενδιαφερόμενος θα υποβληθεί σε εξετάσεις σε ολιγότερους τομείς γνώσεων ή σε ολιγότερη ύλη ή με συνδυασμό των ανωτέρω. Χρήσιμο θα ήταν (και για τον σκοπό αυτό) με απόφαση  της Ολομέλειας να καθορισθεί και η εξεταστέα ύλη.

ε) Αρμόδιο όργανο για την επαγγελματική αναγνώριση είναι το ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου στον οποίο ζητείται η εγγραφή στο ειδικό βιβλίο (μητρώο) ασκουμένων.

στ) Μετά την ανωτέρω επαγγελματική αναγνώριση γίνεται η εγγραφή και αρχίζει να τρέχει ο χρόνος της 18μηνης άσκησης. Τίθεται όμως ζήτημα ως προς τον χρόνο άσκησης της 18μηνης άσκησης, για όσους είχαν ήδη εγγραφεί και αρχίσει την άσκηση με την αίρεση της ακαδημαϊκής αναγνώρισης. Η γνώμη μας επί του εν λόγω ζητήματος είναι η ακόλουθη: Με δεδομένο ότι αφετηρία της έναρξης του χρόνου άσκησης είναι η εγγραφή στο ειδικό βιβλίο ασκουμένων, για την οποία όμως απαιτείται, ως τυπικό προσόν, η προηγούμενη επαγγελματική αναγνώριση, ο χρόνος της 18μηνης άσκησης αρχίζει να τρέχει μετά την αναγνώριση αυτή, λαμβανομένου υπόψη ότι η εγγραφή έγινε με την αίρεση της ακαδημαϊκής αναγνώρισης. Στις περιπτώσεις αυτές (δηλ της εγγραφής με την αίρεση της ακαδημαϊκής αναγνώρισης) αν δεν επακολουθήσει τέτοια αναγνώριση, η απόφαση εγγραφής πρέπει να ανακαλείται. Η συνεκτίμηση του τυχόν διανυθέντος χρόνου άσκησης στις περιπτώσεις αυτές (με την έννοια που προεκτέθηκε) πιστεύουμε ότι αποτελεί επαρκή “αποζημίωση” για τον ενδιαφερόμενο.

ζ) Οι ανωτέρω διαδικασίες επαγγελματικής αναγνώρισης καταλαμβάνει όλους του πτυχιούχους νομικής κοινοτικών ΑΕΙ, ανεξαρτήτως της τυχόν ακαδημαϊκής αναγνώρισης του τίτλου. Αναφύεται όμως το εξής πρόβλημα. Η ακαδημαϊκή αναγνώριση, αφορά το ομοταγές του πανεπιστημίου, την ισοτιμία των σπουδών και την αντιστοιχία του αναγνωρισθέντος τίτλου με τους Ελληνικούς τίτλους σπουδών Νομικής. Με δεδομένο όμως ότι η επαγγελματική αναγνώριση αφορά αποκλειστικά την αντιστοιχία του Κοινοτικού τίτλου με τους ελληνικούς τίτλους σπουδών Νομικής (βλ Ολ ΣτΕ 2770, 2771/2011) τότε ο ενδιαφερόμενος θα υποβληθεί σε εξετάσεις για την πιστοποίηση της ήδη πιστοποιημένης αντιστοιχίας με επίσημη πράξη ελληνικής Δημόσιας Αρχής. Περαιτέρω τίθεται και ζήτημα ισότητας σε σχέση με τους πτυχιούχους αλλοδαπών μη κοινοτικών ΑΕΙ, που δύνανται να εγγράφονται μόνο με την ακαδημαϊκή αναγνώριση, σύμφωνα με το σχέδιο της επιτροπής αναμόρφωσης του Κώδικα Δικηγόρων, αλλά και με τους ημεδαπούς, αφού η αντιστοιχία έχει ήδη αναγνωρισθεί όπως προαναφέρθηκε.

Στο πρόβλημα αυτό, κατά τη γνώμη μας μπορεί να επιλυθεί ως εξής: ι)Σε περίπτωση ακαδημαϊκής αναγνώρισης οι υποψήφιοι να μην υποβάλλονται σε εξετάσεις ή ιι) Η μη υποβολή σε εξετάσεις αφορά μόνο όσους η ακαδημαϊκή αναγνώριση έγινε κατόπιν εξετάσεων ή μετά από συμπληρωματική φοίτηση σε Ελληνικό ΑΕΙ ή ιιι) Συνεκτιμάται “δεόντως” και η τυχόν ακαδημαϊκή αναγνώριση (με την έννοια που αναφέρεται παραπάνω  στην παρ 2 γ του παρόντος κεφ v) Ορθότερη, κατά την γνώμη μας είναι η τρίτη λύση, με την επιφύλαξη ότι δεν είναι και απολύτως ασφαλής.

η) Τέλος, πρέπει να συνεκτιμάται “δεόντως” (με την έννοια που προαναφέρθηκε) και η χρονική διάρκεια των αμιγώς νομικών σπουδών, προκειμένου να αποτραπεί η de facto εξομοίωση πανεπιστημιακών τίτλων σπουδών 4ετούς διάρκειας με μονοετούς ή διετούς διάρκειας νομικές σπουδές (βλ αναλυτικά για το εν λόγω ζήτημα την μειοψηφούσα γνώμη στην Ολ ΣτΕ 2770/2011). Επίσης ενδέχεται να τεθεί ζήτημα ισότητας μεταξύ των Ελλήνων πολιτών, διότι πτυχιούχος πολιτικού τμήματος Νομικής ή οιουδήποτε άλλου τμήματος με ένα η δύο έτη νομικών σπουδών σε κοινοτικό ΑΕΙ θα μπορεί να εγγράφεται ως ασκούμενος Δικηγόρος, ενώ οι πτυχιούχοι των αντίστοιχων τμημάτων πολιτικών ή άλλων επιστημών των Ελληνικών ΑΕΙ χρειάζονται επί πλέον 4 έτη νομικών σπουδών κατόπιν κατατακτηρίων εξετάσεων.

Η Πρόεδρος του ΔΣΙ
Αναστασία Γιογλή